RADAR – Geen vangnet voor meer dan 90.000 mensen die zorg verlenen

“Je zorgt jarenlang voor een familielid, je krijgt betaald uit een persoonsgebonden budget (pgb), je betaalt inkomstenbelasting en krijgt zelfs vakantiegeld. Maar als degene waarvoor jij zorgt overlijdt of jij wordt ziek, dan blijkt er niets geregeld. Je hebt geen recht op een werkloosheidsuitkering of in geval van ziekte is er geen vangnet. Dit kan schrijnende situaties opleveren voor de ruim 90.000 Nederlanders die informele zorg verlenen aan een naaste.

Zorgrelatie in plaats van arbeidsrelatie

Informele pgb’ers zijn de eerste en tweede graads familieleden van de zieke die voor hen zorgen. Ze voeren dezelfde taken uit als een formele zorgverlener, alleen zijn zij een naaste van degene die hulp nodig heeft. En daardoor kan er geen gezagsverhouding bestaan, waardoor er geen arbeidsrelatie is, maar een zorgrelatie. Aldus de regels die uitvoeringsinstanties als de Sociale Verzekeringsbank en het UWV hanteren. 

Deze zorgverleners voeren dezelfde taken uit als een ingehuurde zzp’er en krijgen hier ook voor betaald middels een budget wat de hulpbehoevende van de overheid krijgt, maar ze zijn dus familie.

 

Verschil zorg- en arbeidscontract onduidelijk

Radar vroeg ruim 1100 pgb-zorgverleners middels een enquête of ze wisten wat het verschil tussen een zorgcontract en een arbeidscontract was. Maar liefst 61 procent zegt niet te weten dat er een verschil is. 

Van alle informele zorgverleners die de enquête invulden (bijna 900 mensen) wist 59 procent het verschil niet. Terwijl dit grote gevolgen kan hebben als zij zelf ziek worden of als degene voor wie zij zorgen overlijdt.

 

Artikel van Radar Tros rondom het ontbreken van een vangnet voor naasten die via een PGB betaald krijgen.

Slecht geïnformeerd

Per Saldo, de belangenvereniging van mensen met een PGB, roept al jaren dat mensen vooraf niet goed worden geïnformeerd over het werken met een pgb. Goede informatie en toerusting vooraf is belangrijk om goed van start te kunnen gaan met een pgb en kan vaak onverwachte situaties voorkomen.

[…]”

Betaalde mantelzorg kan niet

Geen ‘betaalde mantelzorg’, maar wel ondersteuning

De gemeente moet er wel voor zorgen dat mantelzorgers hun taken volhouden. Een pgb maakt de zorgtaken van de mantelzorger in principe niet lichter. Maar de gemeente kan mantelzorgers wel op een andere manier ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan een mantelzorgsteunpunt en trainingen voor mantelzorgers. Ook kun je respijtzorg inzetten. Bijvoorbeeld in de vorm van dagbesteding of kortdurend verblijf. Door mantelzorgers goed te informeren over deze mogelijkheden, zijn zij wellicht sneller bereid de mantelzorg te blijven leveren.

 

Klik op de afbeelding van Wolters Kluwer om het volledige artikel te lezen

Waar staat je gemeente.nl

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor zorg en ondersteuning, op basis van de Participatiewet, de Jeugdwet en de Wmo. Het gaat daarbij onder meer om bijstandsuitkeringen, jeugdzorg en hulp bij het huishouden. Dit dashboard geeft u inzicht in de mate waarin inwoners en huishoudens hiervan gebruikmaken.

Hoe staat het in je gemeente met het gebruik van de verschillende vormen van gezondheidszorg?
En wat betekent dat voor de kosten? De inzichten vormen een goede basis om bijvoorbeeld met zorgverleners en zorgverzekeraars preventieve maatregelen te bespreken.

De informatie is per gemeente op te vragen. 

Maatschappelijke waarde mantelzorg

Mantelzorgers in gemeente Doetinchem zijn tussen de 50 en 82 miljoen euro waard

Uit onderzoek blijkt dat de waarde van alle uren mantelzorg per gemeente in de miljoenen loopt. Voor de gemeente Doetinchem bijvoorbeeld is dit minimaal 50 miljoen euro per jaar. Ook is berekend wat het kost als alle mantelzorgers in bijvoorbeeld Oost Gelre hun werk neerleggen. Dan zou dat de gemeente 58 tot 79 miljoen euro per jaar kosten. Dit blijkt uit onderzoek van MantelzorgNL uitgevoerd door onderzoeksbureau Ecorys.

In maart van dit jaar werden de maatschappelijke kosten en baten van de totale inzet van alle mantelzorgers in Nederland becijferd. In totaal besteden zo’n 5 miljoen mantelzorgers in Nederland ongeveer 1,5 miljard uur aan mantelzorg. Opgeteld met de kosten die mantelzorgers maken, zoals reiskosten, vertegenwoordigt dit een waarde van zo’n 22 miljard euro. Deze landelijke cijfers zijn nu vertaald naar alle afzonderlijke gemeenten. 

Mantelzorgcijfers in Aalten

In de gemeente Aalten zijn jaarlijks 8,1 duizend mantelzorgers actief, schat MantelzorgNL op basis van onderzoek. Samen besteden zij ruim 2,5 miljoen uren per jaar aan hun mantelzorgtaken. De waarde van die inzet wordt geraamd op tussen 23 en 38 miljoen euro per jaar. De mantelzorgers uit Aalten maken daarnaast 2,9 miljoen euro aan kosten om de benodigde hulp en ondersteuning te kunnen bieden. Daarbij kan worden gedacht aan bijvoorbeeld reiskosten.

In de papieren

Als mantelzorgers uit Winterswijk er massaal mee zouden stoppen en de zorg overgenomen moet worden door zorgprofessionals, loopt dat flink in de papieren. Voor Winterswijk schat Ecorys die kosten tussen de 24 en 41 miljoen euro per jaar. Terwijl Winterswijk vanuit het Rijk bij benadering 0,3 miljoen euro krijgt voor het ondersteunen en waarderen van mantelzorgers. Hiermee wordt inzichtelijk wat de verhouding is tussen de enorme waarde die mantelzorgers opleveren én het bedrag dat in mantelzorgers wordt geïnvesteerd.

Gemeentelijke tekorten

Gemeenten hebben de taak om hun mantelzorgers te waarderen en ondersteunen. Bijvoorbeeld door vervangende zorg te regelen zodat de mantelzorger even vrijaf heeft. Gemeenten krijgen daarvoor geld van het rijk. Dat budget is niet geoormerkt waardoor ze de verdeling van de budgetten binnen de Wmo zelf bepalen. Door gemeentelijke tekorten op het sociaal domein wordt in steeds meer gemeenten op mantelzorgondersteuning bezuinigd. Dat betekent dat er niet wordt uitgegeven wat er voor mantelzorg wordt ontvangen.

Voorkom bezuinigingen

Over negen maanden zijn de gemeenteraadsverkiezingen. Lokale politieke partijen worden door Umero opgeroepen om verdere bezuinigingen op mantelzorg te voorkomen of terug te draaien. Met deze cijfers hoopt Umero dat er meer inzicht komt dat mantelzorgers niet alleen gratis handjes zijn, maar dat je ook in mantelzorgers moet investeren om die onschatbare waarde overeind te houden.

Reactie van Tanja Beerten, werkzaam bij Umero “Bovenstaande cijfers geven een inzicht in wat het de maatschappij kan kosten wanneer mantelzorgers het niet meer volhouden. Het beroep dat op hen wordt gedaan, wordt steeds zwaarder. Met de vergrijzing in zicht wordt dit in de toekomst een nog grotere uitdaging.”